İngiliz The Economist, Alman Stern ve ABD merkezli Foreign Policy’nin ardından The Guardian da skandal bir Türkiye analiziyle okurlarının karşısına çıktı.
Makalenin yazarı Simon Tisdall, makalesinde şunları yazdı: “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın NATO ve demokratik ilkelere karşı giderek artan düşmanca tavrı artık cezasız kalamaz”açıklamasını yaptı.
Skandal ifadelerin yer aldığı yazıda şu ifadelere yer verildi;
ABD Başkanı Joe Biden ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg gibi kişilerin Türkiye’nin Batı’nın “hayati bir stratejik müttefiki” olduğunu öne sürdükleri türden bir telaffuz. Ya bugüne kadar süregelen bu eski tabir artık gerçeği yansıtmıyorsa? Ya Türkiye’nin lideri, sahte bir dostluk iddiasıyla bunu Batı’nın çıkarlarına ihanet etmek için kullanıyorsa? Bu lidere bir zayıflık, bir tehdit, hatta dışlanmış bir düşman olarak davranılması gerekmez mi?
‘TÜRKİYE’NİN GÜVENİLİRLİĞİ BİTTİ’
Coğrafya değişmez. Türkiye, Avrupa, Asya ve Orta Doğu’yu birbirine bağlayan bir kavşakta önemli bir etkiye sahiptir. Ancak Türkiye Cumhurbaşkanı’nın -kibirli padişah- 20 yılı aşkın süredir ülke içinde ve dışında giderek artan saldırgan, otoriter ve mezhepçi politikaları, uzun süredir var olan varsayımları alt üst etti. Batı’nın sadık bir müttefiki olarak Türkiye’nin güvenilirliği ve yararlılığı hızla azaldı.
Türkiye’nin en değerli seçimlerinin hararetli bir dönüm noktasına doğru ilerlediği ve Batı demokrasilerinin Rusya Devlet Başkanı Putin nedeniyle Ukrayna ve İran, Suriye ve İsrail-Filistin’de kritik seçimler yapmayı düşündüğü bir dönemde, bu ikilemler tek bir temel soruya bağlı; İkiyüzlü Erdoğan’ın Batı dostu olmadığını kabul edip ona göre cezalandırmanın zamanı gelmedi mi?
Erdoğan’ın İsveç’in NATO’ya katılma girişimini engellemesi düşmanlığın en son ve en korkunç örneğidir. Erdoğan, Stockholm’ün militan Kürt örgütü PKK’dan “teröristleri” barındırdığını savunuyor. Gerçekte vetosunun nedeni, seçimlerden önce HDP’yi kapatmaya yönelik yasal hamleler de dahil olmak üzere, uzun süredir devam eden Kürt düşmanlığından kaynaklanmaktadır. NATO çatışması şimdi bir dizi Kuran yakma, diplomatik protestolar ve şiddetli misillemeler arasında patlama tehdidinde bulunuyor.
Erdoğan, başarısız darbe girişimini desteklemekle suçladığı Vakit gazetesinin eski genel yayın yönetmeni Bülent Keneş de dahil olmak üzere İsveç’ten siyasi mültecileri iade etmesini istiyor. Gazetecileri hedef alan sindirme taktikleri, kamuoyundaki tartışmaları bastırmak, anayasayı manipüle etmek, yargıçları boyun eğdirmek, orduyu ve kamu kurumlarını tasfiye etmek ve fiili tek adam rejimini güçlendirmek için darbe sonrası daha geniş açılımların bir modülünü oluşturuyor.
‘NATO’NUN BİRLİK ÇABALARINI ÜSTLENİYORUZ’
Türkiye’nin NATO üyeliğini iç siyasi amaçlar için kullanmak, tipik bir Erdoğan hamlesidir. Ancak bu saldırı, İsveç’in (ve Finlandiya’nın) Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra savunmalarını güçlendirme yönündeki yasal taleplerini boşa çıkarırken, NATO’nun birlik ve kararlılık çabalarını baltalıyor. Erdoğan, NATO ortakları yerine Moskova’nın yanında yer aldığı ilk sefer değil.
Türkiye Cumhurbaşkanı Ukrayna’ya yönelik yaptırımları kabul etmiyor ve engel oluyor. Türkiye’nin Rusya ile ticareti, işgalden sonraki altı ayda yaklaşık yüzde 200 arttı. Rus hava savunma füzelerini satın alması, onları NATO kuvvetleri için bir tehdit olarak gören Washington’u kızdırdı. Ukraynalı bir aracı gibi davranmak, Putin’in barışla ilgilendiğine dair söylemini sürdürmesine yardımcı oluyor.
‘Batı’yı daha çok yaralıyor’
Erdoğan’ın kuzey Suriye’ye yönelik yeni bir silahlı işgal planı, ABD’nin Esad’a karşı çıkan demokratik muhalefeti destekleme ve İslamcı terörizmi savuşturma çabalarına da ters düşüyor. Aslında Suriye ve Irak’ın sonlarına doğru istikrarsızlaştırıcı saldırılar ve işgaller, Erdoğan’ın Kürtlere karşı saplantılı savaşının bir başka uzantısı. Şam’la muhtemel yakınlaşması, Batı’nın güvenlik politikalarına daha da zarar veriyor.
Erdoğan’ın Putin ile iğrenç saçmalıkları, Ukrayna hakkındaki ikiyüzlülüğü, neo-Osmanlıcılığı ve NATO üyesi Yunanistan’a yönelik aralıklı saldırganlığı kötü niyetin yeterli kanıtı değilse, o zaman ülkesinin demokrasisine karşı savaşını düşünün. İnsan hakları ihlalleri bir yana, Erdoğan Türkiye ekonomisini büyük bir karmaşanın içine soktu. Enflasyon yüzde 58 düştü, yaşam standartları düştü. 18-25 yaşındakilerin yüzde 70’inden fazlası başka bir yerde yaşamayı tercih ettiklerini söylüyor.
‘ERDOĞAN NORMALDEN ÇIKTI’
Normal bir demokratik yarışta böyle bir beceriksizlik, Cumhurbaşkanlığı ve AK Parti’nin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki çoğunluğunu kaybetmesine mal olur ama Erdoğan sıra dışı. Son haftalarda asgari ücreti yüzde 55 artırdı, emeklilik yaşını düşürdü, kamu sektöründe maaşları artırdı ve borç hafifletmek için kredileri genişletti. Bunların hepsi oy toplamayı amaçlayan devlet destekli girişimlerdir.
Aynı zamanda Erdoğan, rakiplerini saf dışı bırakmaya kararlı görünüyor. HDP’nin en tanınmış genel başkanı Selahattin Demirtaş halen cezaevinde. Erdoğan istediğini alırsa, İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu yakında Demirtaş’a geçebilir.
Devlet kontrolündeki medya tarafından sorgulanmayan ve korku atmosferiyle gizlenen seçim rüşvetleri ve siyasi entrikalar, Erdoğan’ın bir başka zaferine işaret ediyor. Altı muhalefet partisi Millet İttifakı adlı bir ittifak kurdu ve geçen hafta başka şeylerin yanı sıra cumhurbaşkanının yetkilerini sınırlama sözü verdikleri bir bildiri yayınladılar.
Ama şimdi bir aday üzerinde anlaşamadılar. Anketler, HDP olmadan meclis çoğunluğunu elde edemeyeceklerini gösteriyor.
CEZAİ TEDBİRLER DAHA ARTIRILMALI
Bütün bunlar bizi asıl soruya geri getiriyor; Batı demokrasileri, tekrar kazandığını varsayarsak, Erdoğan hakkında ne yapacak? Kişisel yaptırımlar da dahil olmak üzere daha fazla yaptırım mümkündür. ABD’li senatörler, Ankara’nın NATO’yu sabote etmeye devam etmesi halinde Biden’ın bahsettiği F-1 savaş uçaklarından mahrum kalabileceğini savunuyorlar. AB üyelik müzakereleri de resmi olarak süresiz olarak askıya alınabilir. Ancak Erdoğan’ın dikkatini çekmek için cezai tedbirlerin daha da ileri gitmesi gerekecek.
Aşırı temkinli, riskten kaçınan Biden ve Stoltenberg eski, modası geçmiş niyetleri bir kenara bırakmalıdır. Erdoğan’a NATO’nun kuralların yanı sıra bir bedeller toplamı olduğu hatırlatılmalı; 30 üyenin oyu ile İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka katılmasına izin verilmeli ve gerekirse Türkiye’nin üyeliği askıya alınmalıdır.
Türkiye şiddet ortamında. Kimse başkanından barış ve sevgi beklemiyor. Hala pahalı bir müttefik olabilir. Ama Türkiye vazgeçilmez değil. Gerekirse, Batı demokrasileri onsuz da güvenle yaşayabilir. Ta ki Ankara’nın asık suratlı padişahı nihayet görevden alınana kadar.
